Makatta Yanma ve Tedavisi

Makat yanması problemi kadın erkek farketmeksizin kaynaklanan makat yanmanın nedenleri ve makat yanması problemine karşı alınabilecek önlemler nelerdir? İdea Klinik doktorlarından proktoloji uzmanı Op. Dr Atilla KAYA soruya sizin için açıklık getiriyor.

Makatta Yanma Nedenleri

Makat yanmalarının en sık sebebi makatın iç yüzeyini örten cilt benzeri yapı olan mukozanın hasarlanmasıdır. Genellikle yanma hissine anüs kaşıntısıda eşlik eder bazen ağrıda olabilmektedir.

Bu şekilde iç yüzeyde hasarlanmanın çeşitli sebepleri vardır;

• Yoğun ishal
• Sık kabızlık
• Bazı gıdalar (domates, patlıcani, baharat)
• Amip hastalığı
• Fazla kaşımak
• Dışkılama sonrası kağıtla gereğinden fazla silerek tahriş etmek
• Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanmak.
• Aşırı temizlik (sabun vs ile)

Sık İshale Çkmak

İshal olunduğunda dışkının içindeki safra yeterince parçalanamaz, safra asitlerinin sindirme etkisi anüsün derisini de sindirir gibi eritir ve yüyesel erozyon yani doku kaybı yapabilir. Bu sıyrılma yanmaya sebep olur.

Kabızlık

Dışkının sert olması makatın içinde küçük yırtıklar yapabilir, ragad denilen bu yırtıklar yanmanın yanı sıra acı da yapar. Birlikte acı olması ragad düşündürür. Ragad iyileştirilmezse zamnala fissür dediğimiz anal fissür yani çatlağa dönüşebilir.

Amip Hastalığı

Amipli dizanteri de denir. Hasta günde 10 – 20 defa tuvalete gider, her dışkılama küçük bir travma gibi yüzeyel yaralanmaya neden olur.

Makatı Kaşımak

Tahriş edecek düzeylerde ya da yüzeyel yaralanmaya sebep olacak kadar sert kaşımak, özellikle kıyafetsiz bir şekilde tırnakla kaşımak yaralanmaya neden olur, yaralanma da yanmaya neden olur. Gereksiz yere fazla silmek ve kötü tuvalet kağıdı kullanmakta aynı şeyleri yapabilir.

Anüs Temizliği

Anal bölge korumak amacıyla terleme sırasında yaplı ve proteinli bir salgı yapar. Ter gibi fonksiyon görmek yanı sıra derinin elastikiyetini artırmak ve mikroplara karşı korunmak görevleri olan bu salgı sabun gibi temizlik malzemeleri ile uzaklaştırılırsa deri daha hassas hale gelir. Anüs ve civarı mümkün olduğunca duru su ile temizlenmelidir.

Makatta Yanma

Tedavide tekrarı engellemek için tespit edilen sebep ortadan kaldırılır ve anüs
yanmasını iyileştiren merhemler kullanılır. Yanma ve kaşıntı tedavisi için üretilen tek merhem pruzon pomattır 1-3 günde tamamen düzelme sağlar. Pruzon içeriğindeki maddeler sayesinde bariyer oluşturarak bölge cildinin yukarıda sayılan dış etkilere karşı korunmasını sağlar. Kortizonlu merhem yada kremler kullanılabilir ama ciddi yan etkileri sebebiyle kortizonlar tercih edilmez.
Paragrafın başında da belirtildiği gibi neden olabilecek sebepler bulunup ortadan kaldırılmalıdır, bu sebepler ancak hastanın kendisi tarafından bulunabilir, yol gösterici tahlili yoktur. Sebep ortadan kaldırlmazsa şikayetler yeniden başlar.

Makatta Yanma Hangi Bölüme Gider

Asıl gidilmesi gereken branş proktoloji, gidilmesi gereken doktor proktoloji uzmanı yani proktolog olmalıdır. Yaşanılan yerde proktoloji uzmanı yoksa genel cerrahi uzmanına  da gidilebilir.
Kaşıntı da eşlik ettiği için genellikle dermatologa yani cildiye uzmanına gidilmesi gerekir gibi düşünülse de cildiye uzmanlarının konusu değildir.

Makatta Yanma İçin İlaç

Öncelikle yukarıdaki nedenlerden birisinden dolayı oluyorsa o hastalık tedavi edilmeli. Yukardaki nedenlerden biri yoksa  anüs yanmassı ve kaşıntısı tedavisine özel olarka geliştirilmiş olan Pruzon Merhem kullanabilirsiniz. Pruzon yanmayı ilk uygulamada bile büyük oranda azaltır.
Yanmanın şiddeti fazlaysa uyuşturucu etkisi olan Anuflex merhem kullanılmalıdır. Anuflex sürüldüğü alanda uyuşma sağlayarak tüm hisleri ortadan kaldırır.